Poruszenie na wsi – samosądy w powiecie krasnostawskim:

„Na skutek wstrząsu psychicznego, jakiego doznała ludność gminy łopiennickiej w okresie ostatnich wypadków politycznych na terenie powiatu i całego kraju, oraz ruchów socjalnych, przejawiających się w tym czasie w postaci strajków rolnych służby folwarcznej, żądza czynu i zmiany, jakiej pełna była wieś, zaczęła się wyładowywać w tym, co było najbliższe i najbardziej doskwierało w codziennym życiu. Wieś postanowiła pozbyć się plagi panoszącego się złodziejstwa, które od lat kwitło bezpiecznie pod skrzydłami pozostających z nim w zmowie «strażników» moskiewskich.

Rozpoczęły się więc straszne samosądy nad złodziejami, z których kilku wyzionęło ducha pad pałkami rozjuszonego tłumu, a wielu ledwie z iskierką życia wróciła «z pod gminy» do domu. Samosąd odbywał się w następujący sposób – gromadka ludzi, uzbrojona w pałki, obchodziła wieś, zabierając ze sobą z chat całą męską, a niekiedy i żeńską ludność. W ten sposób, zebrawszy się w poszczególnych wsiach, gromady wyruszały do Łopiennika, gdzie schodziły się pod domem urzędu gminnego. Tu poszkodowani wskazywali domniemanych złodziejów.

Oskarżonych wyciągano z tłumu i zapytywano, czy przyznają się do winy. Jeżeli złodziej przyznawał się, to stawiano mu dalsze pytania odnośnie wspólników, nabywców skradzionych przedmiotów, innych kradzieży itp. Następnie polecano złodziejowi zwrócić poszkodowanemu jego własność, względnie jej równowartość. Natomiast, jeśli oskarżony nie przyznawał się, bito go, indagując w dalszym ciągu. Zwykle zmuszano samych złodziejów do bicia wspólników, którzy znowu, mszcząc się, wydawali grzechy złodziejskie bijących, lub wskazywali innych, nie wykrytych przez chłopów, przestępców.

Tak od jednej ujawnianej kradzieży dochodziło się do wyjaśnień innych, dokonanych po wsiach całej gminy, i to nawet przed laty. Niektórzy złodzieje, zdając sobie sprawę z tego, że «z pod gminy» nie zdołają już zbiec, zamykali się w domach, broniąc do nich dostępu. Wtedy zebrany tłum zdobywał taką twierdzę.”

Źródło: Franciszek Żurek, Powiat Krasnostawski w walce o wolność (od upadku powstania styczniowego do wybuchu wojny światowej), w: Niepodległość, Tom XI, Zeszyt I (27), 208-209.