Artykuły

Ruch rewolucyjny w Zduńskiej Woli

2014-02-18

Na stronie Muzeum Historii miasta Zduńska Wola, w tekście Nasze miasto wiek temu i później Jerzego Chrzanowskiego, czytamy:

Atmosferę w mieście zdominowały wydarzenia polityczne, które niosła rewolucja lat 1905-1907. Dnia 25 lutego 1907 r. bojówki PPS przeprowadziły zamach na podoficera żandarmerii carskiej Juliusza Szlitnera (wg innych źródeł Sztibnera), a 9 maja dokonano zamachu na zdrajcę Leopolda Ballego. W nocy z 2 na 3 czerwca przeprowadzono zamach na tutejszego fabrykanta Karola Kusego, zaś 24 grudnia miejscowi działacze SDKPiL przeprowadzili zamach na żandarma Sawę J. Łukianowicza.

Warto wiedzieć, że wiek temu zduńskowolskie sądy partyjne PPS i SDKPiL wydały co najmniej 22 wyroki śmierci na oficerów żandarmerii, żandarmów, funkcjonariuszy policji, konfidentów i zdrajców. Spośród tych wyroków miejscowe bojówki wykonały 20 zamachów. W odpowiedzi na działania rewolucyjne władze carskie przeprowadzały masowe aresztowania przywódców politycznych i skazańców zsyłały ich na Syberię. W styczniu 1907 r. aresztowano 9 członków miejscowego kierownictwa SDKPiL. Byli wśród nich: Ferdynand i Reinhold Szike, których nazwisko pisano również Szyce, Reinhold Hoh, Johan Tym, Józef Fryze i Józef Miller. W maju i czerwcu aresztowano kolejnych rewolucjonistów, a od lipca do października aresztowano aż 32 osoby, które bez sądów zesłano na Sybir.

Na blogu Zduńska Wola zawsze w cenie!, w tekście pt. „Czerwona” Zduńska Wola znajdujemy cytat z książki Pawła Samusia Rewolucja 1905-1907 w Łodzi i okręgu. Studia i materiały pod red. B. Wachowskiej (Łódź 1975, s. 43):

Organizacja [SDKPiL?] w Zduńskiej Woli przeżywała gwałtowny rozwój od połowy 1906 r. Na początku tego roku istniały tylko pojedyncze kółka, a jesienią działało tu już około 700 członków partii i członków związków zawodowych. W partii przeważali tkacze-chałupnicy pochodzenia niemieckiego, zatrudnieni w mieści i okolicy. Mniejsze wpływy miała SDKPiL wśród proletariatu polskiego i żydowskiego, gdzie dominowały PPS i Bund. W zduńskowolskiej SDKPiL działałi m.in. Ferdynand Paceld ps. Streif, Józef Miller, August Basmiński, Robert Frank, Józef Sztama, Florian Frankiewicz, Karol Luke, Walenty Wawrzyniak, Antoni Skonieczny i Stefan Ficiński. Organizacja posiadała oddział bojowy, który dokonał kilku udanych zamachów na szpiclów i prowokatorówb [W styczniu i lutym 1907 r. w Zduńskiej Woli policja aresztowała 10 bojowców SKDPiL].

Uwaga: Poszukujemy następującej książki: Józef Śmiałowski, Zduńska Wola: monografia miasta do 1914 roku:

Źródło: Internet.