Manifest carski z 30 października 1905 roku (17 października 1905 roku według starego stylu) w zaborze rosyjskim doprowadził do dni wolności. Od 31 października do 10 listopada 1905 roku w Zagłębiu Dąbrowskim rozpoczynają się manifestacje robotnicze. W tych dniach zostaje powołana do życia Republika Zagłębiowska, która objęła na kilka dni pełnię władzy na tym terytorium.

Organem, który w każdym mieście sprawował władzę był Komitet Bezpieczeństwa Publicznego (KBP), a porządku pilnowała Milicja Obywatelska (MO). KBP i MO powstały w Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Zawierciu, Ząbkowicach i Sławkowie. Największe wpływy w Komitetach uzyskała endecja, a socjaliści i socjaldemokraci w Milicji Obywatelskiej. Każde miasto zostało podzielone na rewiry milicyjne. Wprowadzenie stanu wojennego w dziesięciu guberniach Królestwa Polskiego 10 listopada 1905 roku doprowadziło do upadku Republiki Zagłębiowskiej.

W okresie Republiki spolszczono szkolnictwo i administrację miejską i gminną. Szyldy sklepowe były tylko w języku polskim.

Źródło: A. Kałuża, Komitety Bezpieczeństwa Publicznego w okresie Republiki Zagłębiowskiej 1905 r., „Z Pola Walki” nr 4(52), 1970, s. 35-60.

Autor: Tomasz Karbowniczek.