„Strajki rolne – to słuszna broń”
Publikujemy odezwę Ludowego Koła Oświaty z marca 1905 roku, napisaną m.in. przez Stefana Juliana Brzezińskiego, współzałożyciela Polskiego Związku Ludowego. PZL był pierwszym chłopskim stronnictwem politycznym w Królestwie Polskim. Fragment odezwy:
[…] Po 40 latach cichej, wewnętrznej pracy narodu i pozornego spokoju ukazało się nowe groźniejsze, niż dawne szlacheckie powstania, widmo rewolucji ludowej – Jawne wystąpienia (demonstracje), walki z policją i wojskiem, strajki fabryczne, kolejowe i rolne, ta powszechna solidarna zmowa ludu, ten cały ruch ludowy napędziły rządowi niemałego strachu i pobudziły go do chwytania się ostatniej deski ratunku.
Aby więc stłumić ruch rewolucyjny w miastach, pachołkowie rządowi podżegają do bicia żydów, ściągają na ulice Warszawy tysiące złodziei, którzy pod opieką i za namową policji rozbijają i rabują sklepy. Postępowanie takie ma na celu stworzenie pozoru do użycia siły zbrojnej w imię potrzeby «przywrócenia zakłóconego porządku publicznego» […].
Strajki rolne – to słuszna broń wasza w walce o lżejszą dolę waszą. Walkę tę prowadzić należy jednak z całą powagą i godnością, bez gwałtów i rabunków, jak przystało na ludzi świadomych […]. Ale wara od was naczelnikom, strażnikom i wszelkim pachołkom carskim! […].
Źródła:
- Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona,
- Bronisław Radlak, Polski Związek Ludowy w rewolucji 1905-1907, Warszawa 1962, s. 35-36.
Leon Wyczółkowski, Droga przez wieś, 1912,
Źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa