Artykuły, Popularne

Nauczanie zgodne z naszym sumieniem

2018-11-12

1 października 1905 r. w Pilaszkowie koło Łowicza odbył się tajny zjazd nauczycieli i nauczycielek ludowych Królestwa Polskiego. Powołano na nim pierwszą zawodową organizację nauczycielską – Związek Nauczycieli Ludowych, do którego dziedzictwa odwołuje się istniejący do dziś Związek Nauczycielstwa Polskiego.

Wystosowano następującą uchwałę:

My, niżej podpisani nauczyciele szkół ludowych w Królestwie Polskim, doszliśmy do przekonania, że dotychczasowe warunki szkolnictwa ludowego nie pozwalają nam pełnić obowiązków zgodnie z naszym sumieniem i potrzebami społeczeństwa, gdyż:

  1. Szkołę, która powinna być rozsadniczką wiedzy i moralności, polityka państwowa uczyniła ostoją ciemnoty i źródłem demoralizacji;
  2. Wzniosłe posłannictwo nauczyciela sponiewierała narzuceniem mu roli funkcjonariusza biurokratycznego, a nawet policyjnego;
  3. Nauczanie w języku rosyjskim, obcym dla miejscowej ludności, gwałci przyrodzone prawa narodu, sprzeciwia się zasadom pedagogiki i uniemożliwia osiągnięcie rezultatów, jakie dawać powinna dobrze urządzona szkoła;
  4. Dotychczasowy system szkolny, utworzony bez udziału nauczycieli i społeczeństwa, w skostniałej swej formalistyce ani programem, ani metodą nauczania nie odpowiada współczesnym wymaganiom pedagogiki;
  5. Wielu z nas, chcąc właściwie odpowiedzieć swemu zadaniu, dla podniesienia poziomu szkoły pod względem rozwoju umysłowego uczniów prowadziło od dawna tajemne wykłady w języku polskim podług własnego systemu, na czym cierpiała strona etyczna dzieci, zmuszonych do kłamstwa i wykrętów wobec przedstawicieli władzy szkolnej;
  6. Lud polski żąda jawnego wykładu w języku ojczystym i gruntownej reformy szkolnej.

Spełniając żądanie społeczeństwa oraz idąc za głosem wewnętrznego przekonania, rozpoczynamy od dnia 6 listopada rb. naukę w szkołach po polsku (…).

Źródło: Kurier Warszawski, nr 307-308, 7 XI 1905 r., s. 4.

Logotyp Związku Nauczycielstwa Polskiego