Artykuły, Popularne

Daszyński: demonstracja w Krakowie w 1905 r.

2014-11-09

Dziś mija 148. rocznica urodzin Ignacego Daszyńskiego, wybitnego polityka socjalistycznego, lidera Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego i PPS, premiera rządu lubelskiego z 1918 r. i marszałka Sejmu w międzywojniu.

Daszyński nie brał udziału w Rewolucji 1905 roku w Królestwie Polskim, krytycznie oceniał zarówno strajki generalne jak i działalność Organizacji Bojowej PPS. Dał temu wyraz w swoich pamiętnikach. Bez względu na ocenę Rewolucji, jej wybuch doprowadził do szeregu zmian w zaborze austriackim, m.in. reformy ordynacji wyborczej w 1907 roku.

Na początku 1905 roku w Galicji odbyły się demonstracje solidarnościowe z ruchem rewolucyjnym z Królestwa Polskiego, pisze o nich Daszyński:

„Na nas w Galicji rewolucja oddziałała potężnie. Tu chronili się towarzysze, którym groziła turma lub szubienica. Tu zbierano składki na czynną pomoc rewolucji, tu pomagano w wykonaniu wielu planów rewolucyjnych. Stąd szły jednostki do pracy w Królestwie. Zorganizowani robotnicy przejmowali się opowieściami o krwawych epizodach bojów rewolucyjnych. Na tym tle odbywają się masowe demonstracje przeciw caratowi.

Jedna z nich, dnia 2 lutego 1905 roku w Krakowie, skończyła się spaleniem portretu cara pod pomnikiem Mickiewicza. Policja rzuciła się jak oszalała na tłum demonstrujący. Mnie ściągnęli demonstranci za nogi ze stóp pomnika, a na lud urządzili szarżę, podczas której raniono kilkadziesiąt osób. Zaatakowałem rząd w Parlamencie i zmusiłem ministra spraw wewnętrznych, hrabiego Bylandt-Rheidta do wyparcia się policji […]

Na wielkim zgromadzeniu, dnia 19 lutego 1905 roku, w Krakowie zjawił się poseł Stapiński, który opowiedział, jak to zakazano przed kilku dniami zgromadzenia chłopów chcących oświadczyć sympatię ruchowi rewolucyjnemu w Królestwie. Apelował publicznie do mnie, abym bronił praw chłopskich […]”

Źródło: Ignacy Daszyński, Pamiętniki, Warszawa 1957, Tom I, s. 241-242.

Franciszek Siedlecki - Portret Ignacego Daszyńskiego, 1929 r.Franciszek Siedlecki – Portret Ignacego Daszyńskiego, 1929 r.
Źródło: Polona.